اختلال در یادگیری یک مشکل در پردازش اطلاعات می باشد که باعث می شود فرد از یادگرفتن مهارت و استفاده از آن دچار مشکل شود. اختلالات یادگیری عموماً بر افراد با هوش متوسط یا بالاتر تأثیر می گذارد. در نتیجه، این اختلال به صورت شکافی بین مهارت های مورد انتظار بر اساس سن و هوش و عملکرد تحصیلی ظاهر می شود.
مدت زمان اختلال یادگیری متفاوت بوده و به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل میتوانند شامل نوع و شدت اختلال، زمان شناسایی اختلال، نوع واکنش به درمان، محیط آموزشی و پشتیبانی اجتماعی باشند. اختلالات یادگیری میتوانند از دوران کودکی تا بزرگسالی مدت طولانیتر یا کوتاهتر بدون درمان به چشم بیایند و به مرور زمان تغییر کنند.
در بعضی موارد، با تشخیص زودهنگام و مداخلههای مناسب، میتوان بهبود قابلتوجهی در عملکرد و یادگیری افراد مشاهده کرد و اختلال کمتری به مدت طولانی ادامه خواهد داشت.
انواع اختلال یادگیری رایج
اختلالات یادگیری یکی از چالشهای عمده در مسیر آموزش و رشد فردی هستند که میتوانند مهارتهای اصلی مانند خواندن، نوشتن، ریاضی و عملکردهای غیرکلامی را تحت تاثیر قرار دهند.
اختلال یادگیری در خواندن (دیسلکسی)
مشکل در درک و ترکیب صداها
کندخوانی یا اشتباه در شناسایی کلمات
ضعف در حافظه دیداری و درک متن
لذت نبردن از فرآیند خواندن
اختلال یادگیری در نوشتن (دیسگرافیا)
دستخط ناخوانا و بینظمی در جملهنویسی
اشکال در املا و نقطهگذاری
ناتوانی در سازماندهی افکار به صورت نوشتاری
کند بودن بیش از حد در نوشتن یا امتناع از نوشتن
اختلال یادگیری در ریاضی (دیسکالکولیا)
ناتوانی در درک مفاهیم عددی
مشکل در محاسبات پایه مانند جمع و تفریق
درک ضعیف از مفاهیمی مثل زمان، پول و اندازهگیری
اشتباه گرفتن اعداد و نمادها
اختلالات یادگیری غیرکلامی (NVLD)
ضعف در مهارتهای دیداری-فضایی و حرکتی
مشکل در درک نشانههای غیرکلامی مانند حالات چهره
عدم توانایی در برنامهریزی، سازماندهی و مدیریت زمان
اختلال در تعاملات اجتماعی و فهم موقعیتها
علائم اختلال یادگیری در کودکان
اختلالات یادگیری در کودکان اغلب در سالهای ابتدایی مدرسه شناسایی میشوند و میتوانند بر توانایی آنها در مهارتهای پایهای مانند خواندن، نوشتن و ریاضی تأثیر بگذارند. علائم رایج عبارتند از:
❌ تأخیر در یادگیری مهارتهای پایه مثل الفبا، اعداد یا رنگها
❌ مشکل در یادآوری اطلاعات حتی پس از تمرین مداوم
❌ ناتوانی در درک و پیروی از دستورالعملها
❌ مشکل در خواندن روان و درک مطلب
❌ اشتباه در نوشتن حروف، معکوس نویسی و دستخط ناخوانا
❌ اشکال در یادگیری جدول ضرب و حل مسائل ساده ریاضی
❌ بینظمی در انجام تکالیف و فراموشکاری مکرر
❌ پرهیز یا امتناع از انجام تکالیف درسی
❌ پایین بودن عزت نفس و احساس ناتوانی در مدرسه
❌ تأخیر در مهارتهای حرکتی مانند گرفتن مداد یا توپ
روش های نوین درمان اختلال یادگیری
1. درمان با نوروفیدبک (Neurofeedback)
نوروفیدبک با آموزش مغز برای تولید امواج مناسب، به بهبود تمرکز، حافظه، و مهارتهای شناختی کمک میکند. این روش بدون دارو و عوارض جانبی است و یکی از پیشرفتهترین روشهای درمانی برای کودکان و بزرگسالان محسوب میشودکاردرمانی و گفتاردرمانی
برای کودکانی که در مهارتهای حرکتی ظریف یا زبان گفتاری مشکل دارند، کاردرمانی و گفتاردرمانی میتواند مهارتهای ارتباطی و نوشتاری را بهطور چشمگیری بهبود دهد.